توکوفوبیا؛ عامل اصلی فرار از زایمان طبیعی

به گزارش اکسپرس بلاگ، ترس از زایمان، یکی از بزرگ ترین مشکلاتی است که زنان باردار با آن روبرو بوده و حتی گاهی آنان را بدون داشتن هرگونه مسئله ای برای زایمان طبیعی، به سوی عمل سزارین می کشاند. محققان کشور با بررسی این ترس که گاهی شرایط مرضی به خود می گیرد، سعی در موشکافی آن کرده اند.

به جهان آمدن کودک برای مادران یـک اتفـاق هیجان انگیز محسوب می شود. اما در کنار احساسـات مثبـت مـادر، حـس تـرس، اضـطراب و نگرانـی از زایمان و عواقب آن می تواند باعث اضطراب بیشتر مادر شود. ترس از زایمـان توسـط روان پزشکان چنین توصـیف شـده اسـت: اگر زنان، نخستین زایمان خود را تجربه می کنند، تصورات آن ها از درد نامعلوم بوده و این تصـورات آن ها را مشـوش می کند و اضـطراب غیرقابل وصفی همه وجود آن ها را در بر می گیرد، امـا اگـر در حـال حاضـر مـادر هسـتند خاطرات زایمان پیشین و توقعات آن ها از زایمـان در پیش رو، آن ها را وحشت زده می کند.

به گفته محققان، وقتـی این اضطراب و یا ترس از مـرگ در حـین زایمـان خیلی شدید باشد، فوبیایی به وجود می آید کـه بـه آن توکوفوبیا اطلاق می شود. کلمه توکوفوبیا یـک کلمـه یونـانی بـوده کـه از دو بخش توکو به معنای زایمان و فوبیا به معنای ترس تشکیل شده است. توکوفوبیا، در پزشکی به عنوان یـک حالـت پاتولوژیـک شناخته شده که با ترس و جلوگیری از فرزنددار شدن باوجود علاقه به داشتن فرزند توصیف می شود.

ترس، مستقیماً عامل بسکمک از سختی های پیش بینی نشده در زایمـان اسـت. تـرس هنگـام زایمـان موجـب ایجـاد حلقـه معیـوب انقباضات و مـداخلات پزشـکی می شود و همـین مسئله خـود باعـث ایجـاد تـرس بـیشتـر شـده و احتمال تجربه یک زایمان سخت را افزایش می دهد. همچنین ترس باعث می شود زنان درد بیشتری را در حین حـاملگی تجربـه کننـد و ایـن موضوع می تواند تجربـه بـدی از زایمـان به جای بگذارد و خطـر مـداخلات جراحـی حـین زایمـان را افزایش دهد.

در رابطه با این موضوع، تیمی چهار نفره از پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دست به انجام مطالعه ای مروری زده اند که در آن توکوفوبیا یا ترس پاتولوژیک از زایمان به طور عمیق مورد بررسی واقع شده است.

این مرور سیستماتیک با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی بین المللی PubMed، Scopus، Web of Science، Google Scholar، Science Direct و پایگاه های اطلاعاتی داخلی Magiran و SID به همراه جستجوی دستی در منابع اجرا شده است.

نتایج بررسی های فوق نشان می دهد که توکوفوبیا، ترسی شدید و پاتولوژیک از زایمان بوده و در طبقه بندی اختلالات روان پزشکی بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، نسخه چهارم (DSM-IV) به عنوان یک فوبیای اختصاصی تقسیم بندی می شود.

دراین باره، کاملیا روحانی، پژوهشگر گروه آموزشی پرستاری سلامت جامعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش می گویند: شیوع توکوفوبیا در زنان باردار در 18 کشور جهان حدود 14 درصد تخمین زده شده است. علائم این اختلال می تواند با بی خوابی، گریه، بی قراری، افسردگی و یا اضطراب و همچنین نگرانی شدید از زایمان ظاهر شود.

برای رفع این اختلال، راهبردهای روان شناسی، درمان های شناختی- رفتاری و دارویی در مطالعات مختلف به کار برده شده است.

به بیان محققان فوق، تـرس از زایمـان و شـرایط روانی مربوط به آن، می تواند در انتخـاب روش زایمان نیز بسیار مهـم باشـد. زنـان بـاردار بـا اختلال توکوفوبیا به همکاری نزدیک بین اعضـای تـیم بهداشـتی- درمـانی شـامل مامـا، روان پرستار و روان پزشک نیاز دارند. این همکاری می تواند در زنـانی کـه علائم شـدید اضطراب و دیگر اخـتلالات روانـی را بـه دنبـال توکوفوبیا تجربه می کنند، باعـث جلـوگیری از مسائل مامایی و روانـی در حـین بـارداری و زایمان شود.

نتایج این مطالعه جالب که در فصل نامه حیات متعلق به دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده است، می تواند به عنوان یک راهنما به تیم بهداشـتی - درمـانی در شناسایی و غربـالگری زنـان در معـرض خطـر توکوفوبیا و اجرای مداخلات روانی پیش از حاملگی کمک کنـد و درنهایت شـاید بتوانـد در کـاهش آمار سزارین در این گروه از زنان نیز تأثیرگذار باشـد.